Bij ADHD hebben veel mensen een beeld van stuiterende kinderen. Hyperactief gedrag dat zich uit in friemelen, onrustige benen, niet stil kunnen zitten of nauwelijks de aandacht kunnen blijven richten op iets wat een ander belangrijk vindt.
Wat veel mensen niet weten: hyperactiviteit is ook een van de kenmerken van trauma.
Bij iedereen die zich bij mij via adhd-coaching-amsterdam meldt voor een kennismakingsgesprek, vraag ik me af: is dit wel ADHD of is hier eerder sprake van trauma? En ik vraag het me zelfs af in geval van ADD.
Wat is trauma?
Tegenwoordig kijken diverse wetenschappers anders naar trauma. Een ding is zeker: een trauma is niet de gebeurtenis waardoor iemand hevig geschokt wordt.
Volgens de Amerikaanse psycholoog en biofysicus Peter Levine is ‘trauma’ geen psychologisch verschijnsel maar hoort het thuis bij de fysiologie.
Volgens hem is trauma het geheel van lichamelijke reacties die optreden nadat een schokkende gebeurtenis niet of niet volledig verwerkt is. Dat kun je bijvoorbeeld merken als je van slag raakt zonder dat je kunt snappen waarom. Het is ongrijpbaar en niet voor rede vatbaar.
Dat een schok niet volledig verwerkt wordt kan bij mensen o.a. komen door:
– ontkenning of verzwijgen
– het onderbreken en onderdrukken van het naderhand van nature optredende trillen.
Drie opvallende kenmerken van trauma
Je las net al dat hyperactiviteit ook een van de kenmerken is van trauma. Er zijn er nog twee die opvallen.
Een tweede essentieel kenmerk in het gedrag van getraumatiseerde mensen: hyperalertheid. Overdreven waakzaamheid. Als het ware voortdurend op het puntje van je stoel zitten.
En een derde essentieel kenmerk: dwangmatig gedrag. Het lijkt soms wel of je bezeten bent door een kracht die je iets laat doen waarvan jezelf best weet dat je dat helemaal niet wil.
Bij veel mensen met een adhd- of add-diagnose kun je twee of drie van deze bovenstaande verschijnselen waarnemen.
Deze drie opvallende eigenschappen – hyperalertheid & hyperactiviteit & dwangmatigheid – drijven alle drie op de enorme kracht die in het menselijke lichaam vrijgemaakt wordt na een overweldigende schok van buiten en daarna is “bevroren”. Deze visie van Peter Levine leg ik hieronder uit.
Vechten-Vluchten-Bevriezen
Bij gevaar of een schok reageert je oerbrein – de amygdala en hersenstam – in een flits van een seconde, zelfs nog voordat jij doorhebt wat er gebeurt. Dat noemen ze ook het vecht-vlucht-mechanisme. Als dat in werking treedt, word je even superman of superwoman! Dit verschijnsel is fysiologisch van aard en gaat buiten jouw weten en buiten jouw wil om. Je wordt even zo sterk dat je kunt doden of er vandoor kunt gaan, heelhuids en razendsnel.
Maar wat gebeurt als die enorme explosie van energie nóch voor vechten nóch voor vluchten gebruikt wordt?
Heb je ooit foto’s gezien van mensen in een shock? Ze lijken bevroren.
Dat is hoe trauma zich “in de praktijk” laat zien: ‘bevroren’ energie die voortdurend een uitweg zoekt.
Het is al vrijgemaakte energie die opgehoopt is en alsnog gebruikt moet worden… Het lichaam blijft zich dat op de een of andere manier herinneren. Dat veroorzaakt die hyperalertheid, hyperactiviteit en dwangmatigheid.
Je zou ook kunnen zeggen: er zit daar in een getraumatiseerd mens een knop waarop nog gedrukt moet worden om de enorme hoeveelheid energie – ooit bedoeld voor vechten of vluchten – eindelijk te laten stromen en wegvloeien.
Trauma oplossen
In de dierenwereld komt trauma weinig voor omdat de dieren zich na een overweldigende schok van nature inspannen om het teveel aan opgehoopte energie te ontladen.
Bij de hedendaagse moderne mens is trauma eerder regel dan uitzondering.
Traumabegeleiding à la Levine is erop gericht om opgekropte energie heel geleidelijk te laten wegvloeien via het lichaam met behulp van kleine stukjes herinnering.
Heb je adhd of add, of vermoed je dat je dat hebt en wil je meer hierover weten?
Mail me dan via het formulier onder ‘contact‘.