Eigenlijk is het in eerste instantie bedoeld voor “normale” gezinnen met “normale” kinderen, maar voor iedere ouder met een kind met ‘apart’ en storend gedrag biedt het absoluut leerzame ingangen.
Op de kaft staat dat dit werk bedoeld is voor gedreven therapeuten en gevorderde ouders. Gevorderde ouders zijn m.i. dan vrouwen en mannen die inzien dat je zonder zelf mee te groeien de groei van je kind niet optimaal kunt begeleiden.
WAT MAAKT DIT BOEK ZO BIJZONDER?
Behalve door de praktische aanpak, de boeiende tips en de vele sprekende voorbeelden boeit dit boek vooral door het grote respect voor het totale wezen van het kind. In alle geschetste probleemsituaties wordt je vizier gericht op: wat wil je kind en wat kun je leren van dit kind? In de aard van het storende gedrag zit de weg naar de oplossing verborgen en die weg gaat via de nu nog onduidelijke behoeften van het kind.
Visch legt de redenen uit die kinderen (bewust of onbewust) hebben voor hun ongehoorzaam zijn, zeuren, liegen, ruzie maken en hun gebruik van extreem geweld. En ze poneert oneliners als “Ongehoorzaam zijn is ongehoord zijn” en “zeuren is leuren met gevoel“.
Het hoofdstuk over ruziemaken was een openbaring voor me: ruzie als kunst om tot echt contact te komen.
Doordat je als ouder verantwoordelijk bent voor de veiligheid, de scholing en de gezondheid van je gezin, komen er twee zaken telkens terug:
1 – Wat kun je over je kind leren?
2 – Wat kun je leren over jezelf?
Hier volgen een aantal kwesties die behandeld komen:
- wat wil je kind communiceren?
- wat zou een kind zelf moeten kunnen?
- wie van de ouders heeft er vandaag de leiding?
- hoe doe je zelfrespect voor?
- drie-trappen-strategie in het oplossen van problemen: 1. erkennen 2. troosten 3. realiteit duiden
- met welke taal open je nieuwe wegen?
- hoe maak je de doelen duidelijk bij het opstellen van regels?
- het verschil tussen regels en afspraken
- hoe kan een kind leren schuld te verdragen?
- hoe maak je het gezellig in huis?
- hoe los je langslepende conficten op?
ERKENNING – TROOST – REALITEIT
Eén aspect uit “De Sleutel tot je Kind” haal ik hier naar voren.
Het is de 3 stappen-strategie in het oplossen van problemen. Een drietrapsraket waarbij de volgorde van handelen van essentieel belang is. Uiteraard is een te allen tijde respectvolle en geduldige houding een eerste vereiste. Vertrouw de oprechtheid van je kind.
De eerste en meest invloedrijke trap in deze strategie is: erkenning.
Vader en moeder kunnen een kind pas werkelijk opvoeden na erkenning van diens beleving van de werkelijkheid. Je zult je als ouder moeten verplaatsen in de wonderlijke wereld van je nog steeds “onbekende” kind.
Jan Geurtz** stelt: “Erkenning is eigenlijk niets anders dan kijken naar wat werkelijk is en dat te uiten.”
Erkenning is ook een sleutelwoord bij systemische opstellingen.
Ook in de methodes van Thomas Gordon*** is erkenning een essentieel element.
De tweede en derde trap uit deze strategie zijn: troost en realiteit.
EEN VOORBEELD VAN ERKENNING – TROOST – REALITEIT
Wanneer je kind van 6 jaar om een ijsje vraagt en je hebt er geen geld voor, dan kun je zeggen: “Ik kan je nu geen ijsje geven” of “Mama heeft geen geld”.
Dat is de waarheid, maar heeft in de meeste gevallen een averechtse uitwerking. De kans is groot dat je kind gaat mokken of zeuren en gaat uittesten waar mama’s grenzen vandaag liggen.
Je bent met deze reacties in feite begonnen met trap 3 van de strategie: het duiden van de realiteit. Je hebt trap 1 en 2 overgeslagen.
Wat zou erkenning zijn in dit geval?
“Ik zie aan jouw gezicht dat jij wel een ijsje zou lusten.”
Of: “Jij vindt ijsjes lekker en ik begrijp dat jij er nu wel een zou willen hebben…”
Hiermee geef je aan dat je gehoord wat je kind zei en wat het wenst. Je erkent diens gevoelens zonder dat je die gevoelens exact hoeft te achterhalen. Het gevolg van erkenning is dat het kind zich gezien voelt en dat is in feite de kern van de oplossing.
Troost zou daarna gegeven kunnen worden door een zin als:
“Als je nu geen ijsje kunt krijgen, zou dat heel jammer voor je zijn, toch!?”
En de realiteit is vaak strak en simpel:
“Ik kan je nu geen ijsje geven”.
Die harde realiteit is nu ook het bewijs van de kracht van moeder geworden (die het kind vanaf het begin erkend heeft in zijn verlangens) in plaats van een directe afwijzing.
Misschien wil je de realiteit breder uitleggen:
“Ik kan je nu geen ijsje geven… want ik heb er geen geld voor.”
Een al wat ouder kind geef je daarmee voer voor discussie.
Dan kun je weer beginnen met erkenning en kom je bijvoorbeeld uit op zoiets als: “Het zou inderdaad wel fijn zijn als we nu wat geld hadden om een ijsje voor jou te kopen. Ik zou dat ook fijn vinden. Jammer is dat, dat we nu niet genoeg geld hebben.”
=
* Visch, Charlotte. De sleutel tot je kind. Respectvolle tips voor gevorderde ouders, gedreven therapeuten en fantastische kinderen. Steenwijk: 248media uitgeverij, 2012.
** Geurtz, Jan. Het einde van de opvoeding. Amsterdam, Ambo 2004.
*** Gordon, Thomas. Luisteren naar kinderen. De nieuwe methode over overleg in het gezin. Baarn, Tirion uitgevers, 13e druk 1989.